Een huilbaby: hoe ga je er mee om?
Gewoon huilen en ‘te’ veel huilen
Baby’s huilen vanaf het moment dat ze geboren worden. Het hoort bij het normale gedrag van baby’s. Huilen is een manier om te communiceren met de ouders. Een baby huilt als hij honger heeft, een vieze luier heeft, aandacht wil, pijn heeft, zich niet lekker voelt, gestrest of gewoon moe is en slaap heeft.
Rond zes weken ligt vaak een huilpiek
We zien overal in de wereld dat baby’s vanaf de geboorte tot de leeftijd van 6-8 weken steeds meer gaan huilen. Op de leeftijd van 6-8 weken huilen baby’s gemiddeld 2-2,5 uur per dag. Daarna neemt het aantal uren dat baby’s per dag huilen weer af. Vanaf de leeftijd van 12 weken blijft het aantal uren huilen voor de rest van het eerste levensjaar ongeveer gelijk, gemiddeld 1-1,5 uur per dag.
Het is dus normaal dat baby’s huilen. Dit is een manier, net als lichaamstaal, waarop een baby iets duidelijk kan maken. Vaak reageert de baby op toenadering en contact. Het huilen stopt als je je baby voedt, verschoont, tegen je aanhoudt, tegen hem praat en op tijd te slapen legt. Het kan echter ook zijn dat je baby toch blijft huilen en op geen enkele manier te troosten lijkt. Als dat vaak per dag voorkomt en voor het gevoel van de ouder lang aanhoudt, spreken we van overmatig huilen Dit komt ongeveer bij 1 op de 10 baby’s voor.
Lichamelijke oorzaken van ‘te’ veel huilen
Bij minder dan 5% van alle baby’s die veel huilen en niet makkelijk te troosten zijn, is er een lichamelijk oorzaak van het huilen. Voorbeelden zijn: moeilijke stoelgang (obstipatie), oorontsteking, blaasontsteking of allergie voor koemelk. Bij de overige 95% van de baby’s is dus geen duidelijke lichamelijke oorzaak te vinden. Vaak is er sprake van een combinatie van factoren:
Kindfactoren
Sommige baby’s zijn meer prikkelbaar dan anderen. Ze zijn meer schrikachtig als je ze oppakt en reageren meer op geluiden. Het is niet duidelijk hoe dit komt. Het kan te maken hebben met stress tijdens de zwangerschap, vroeggeboorte, een laag geboortegewicht of een gecompliceerde bevalling. Bij deze baby’s kost het vaak meer moeite ze op hun gemak te stellen.
Ouderfactoren
Als één van de ouders heel angstig of somber (depressief) is, heeft hij/zij over het algemeen meer moeite om goed te reageren op het huilen van de baby. Dit is vaak ook het geval als een ouder oververmoeid of gestrest is. Dit komt bijvoorbeeld doordat de baby veel huilt, er sprake is van een twee- of meerling, een ander kind in het gezin probleem heeft of geeft, er relatieproblemen zijn of er geen steunende partner aanwezig is, er problemen zijn in de familie of op het werk, een dierbaar iemand overleden of heel erg ziek is, of doordat er geen steun is van vrienden of familie.
Als er sprake is van dergelijke kind- en/of ouderfactoren kan de relatie tussen ouders en kind onder druk komen staan. Hierin kan het huilen van de baby steeds meer toenemen en de baby (en ook de ouders en het hele gezin) steeds meer ontregeld raken. Hierbij kunnen behalve een toename in het huilen, ook vaak voedings- en slaapproblemen bij de baby ontstaan.
Wat kun je doen bij veel huilen?
Allereerst is het belangrijk dat duidelijk is of er wel of niet sprake is van een lichamelijke oorzaak. Als je baby veel huilt, is het goed dit te bespreken met de jeugdarts of de verpleegkundige van het consultatiebureau of het centrum voor Jeugd en Gezin. De arts onderzoekt je baby lichamelijk en zal, wanneer nodig, je doorverwijzen naar de huisarts of kinderarts. Als er een lichamelijk probleem is kan deze arts je baby bijvoorbeeld medicatie voorschrijven. Dit komt maar heel weinig voor: bij minder dan 5% van alle baby’s.
Uit de praktijk blijkt dat ouders vaak zelf verschillende soorten (fles)voeding uitproberen om het huilen te verminderen. Het overstappen van borstvoeding op flesvoeding helpt meestal niet. Het advies is om door te gaan met borstvoeding, als dit mogelijk is en de baby voldoende groeit. Het wisselen van type flesvoeding helpt meestal ook niet. Het advies is om alleen in overleg met het consultatiebureau te wisselen van voeding. In de meeste gevallen geeft het wisselen van voeding extra onrust en geen verbetering wat betreft het huilen.
Heb je gecontroleerd met de huisarts of kinderarts of er geen medische reden is voor het vele huilen? Lees dan eens onderstaande tips. Wie weet, ontdekt je een tip waar jouw kleintje goed op reageert.
Tip 1: houd een huildagboek bij
Je leert beter begrijpen wat je baby nodig heeft, als je begrijpt waarom hij huilt. Door een huildagboek bij te houden, herken je sneller het patroon. Bovendien kun je objectief zien hoeveel je kindje echt huilt. Je kunt hier een voorbeeld van een huildagboek downloaden, dat je zelf kunt invullen.
Tip 2: creëer een voorspelbare wereld met regelmaat
Stel je voor: je komt als baby ter wereld en wordt vanaf het allereerste moment bedolven onder nieuwe indrukken, geluiden, aanrakingen en beelden. Alles is nieuw. Dat vraagt heel veel energie. Als je kindje veel huilt, kun je hem het beste helpen met rust en regelmaat. Zorg voor een vaste volgorde en een ritme in de dag, bijvoorbeeld: slapen, wakker worden, schone luier, voeden, wassen, aankleden, knuffelen, samen of alleen spelen, schone luier en slapen. De tijden kunnen wat verschillen, maar de volgorde blijft hetzelfde. Je baby raakt al gauw vertrouwd met dit ritme. Gebruik ook dezelfde plekken voor bepaalde gebeurtenissen. Bijvoorbeeld samen spelen op het vloerkleed, alleen spelen in de box, slapen in zjin eigen bedje.
Tip 3: zorg voor zo weinig mogelijk prikkels
Prikkels maken je kleine onrustig. Activiteiten, geluiden, mensen, verschillende ervaringen en indrukken zijn voor een pasgeborene moeilijk te verwerken. Alles is nieuw en je baby probeert dus van alles te bepalen wat het is. Zorg dus voor zo weinig mogelijk prikkels rond je baby: beperk radio en televisie, doe niet teveel op één dag, laat je kindje in bed slapen en niet op schoot, in de wagen of de box omdat er visite is. Een prikkelarme omgeving geeft je baby rust en zorgt voor een tevreden kindje dat minder huilt.
Tip 4: voorkom oververmoeidheid
Leg je kindje meteen in bed als het moe is. Wacht niet tot je baby slaapt, maar leg hem wakker in het bedje. Een oververmoeide baby is uit zijn ritme en voelt zich daar niet goed bij. Hij kan daardoor huilerig en onrustig worden, weinig drinken en steeds moeilijker in slaap vallen. Baby's hebben vaak dezelfde tekenen van vermoeidheid:
- in de oogjes wrijven
- bleek worden
- geeuwen
- jengelen
- wegkijken met de ogen
- overactief, drukker worden
Doordat je baby altijd in bed te leggen om te slapen herkent hij dat als zijn slaapplek en komt de slaap ook makkelijker.
Tip 5: zorg voor voldoende slaap
Een pasgeboren baby heeft heel veel slaap nodig. Vaak veel meer dan je denkt. Natuurlijk wil je graag veel tijd met je kind doorbrengen, maar zeker in het begin houdt het dat nog niet vol. Hieronder zie je hoe lang een baby wakker kan zijn (en dit is inclusief een voeding!):
- 0-2 weken: 30-45 minuten
- 2-6 weken: 45-60 minuten
- 7-12 weken: 60-75 minuten
- 3-5 maanden: 1,5 uur
Tip 6: laat je baby een paar minuutjes huilen
Stopt je kleintje niet met huilen nadat je het 10-15 minuten hebt geprobeerd te troosten? Dan kun je je kindje, als je je er zelf goed bij voelt, ook even in bed leggen en het een paar minuutjes laten huilen. Soms is het huilen namelijk een manier om in slaap te komen. Het is heel normaal en niet erg om je kindje dan even rustig te laten huilen. Geef het de ruimte en de tijd, ga niet steeds kijken. Je brengt je eigen onrust dan namelijk over op je kind. Vaak hoor je een ritme van jengelen, hard huilen, stilte, jengelen, hard huilen, stil, etc. En dan opeens, van het ene moment op het andere, blijft het stil en slaapt je baby. Voor je eigen rust is het handig om hierbij zelf te leren ontspannen. Rustig diep in- en uitademen kan je dan houvast bieden.
Tip 7: communiceer ook met je baby als hij niet huilt
Het is belangrijk om je aandacht voor je baby goed te doseren. Als jij je zuigeling vooral veel aandacht geeft als hij huilt, leert hij minder goed dat er ook andere communicatiemanieren zijn. Geef je baby dus ook veel aandacht als hij niet huilt, maar gewoon wakker is en rustig rondkijkt. Zo kun je ook heel erg van je kindje genieten.
Tip 8: maak echt contact met je baby
Baby's zijn erg gevoelig en hebben direct door hoe jij je voelt. Vergeet dus niet om contact te maken met je kind. Door met een hoge stem te praten, nodig je een pasgeboren kindje uit om contact te maken. Vertel wat je ziet, wat je gaat doen, hoe je je voelt (ook als je bijvoorbeeld verdrietig of boos bent). Laat de uitdrukking op je gezicht passen bij je gevoel en wat je zegt. Speel geen toneel, want je baby voelt aan dat je gedrag niet echt is en kan hierdoor in de war raken en onzeker worden. Met een lage stem sluit je het contact af, bijvoorbeeld als je je bay in bed legt en de kamer uitgaat. Met echt contact leer je zelf ook je baby en de verschillende signalen beter kennen. Door op die signalen te reageren, stopt het huilen vaak.
Tip 9: creëer een fijne slaapplek
Je baby slaapt het best in zijn bedje. Maak het strak op met een lakentje en dekentje, dat je terugvouwt tot de lengte van je kindje. Leg je baby op de rug en houd in de gaten dat het hoofdje afwisselend links of rechts ligt. Stop het goed strak in, met de deken tot de schouders van je baby, de armpjes onder de deken en de deken ver onder de matras. Dat geeft een gevoel van geborgenheid en voorkomt dat armpjes en beentjes ongecontroleerd bewegen en je baby wakker houden. Zorg dat het bedje rustig en leeg is. Zorg boven het bed voor zo weinig mogelijk prikkels, hang er dus liever geen mobiel boven. Je kunt je kleintje ook inbakeren als hij veel huilt. Het consultatiebureau kan je daarover adviseren.
Tip 10: loop weg als je radeloos wordt
Wil je baby maar niet stoppen met huilen en word je erven helemaal gek, moe, wanhopig of boos van? Dat is heel normaal. Leg je kindje rustig op een veilig plek en loop even weg, maar blijf in de buurt. Zo voorkom je dat je je zelfbeheersing verliest en iets doet waar je later spijt van krijgt. Ga even de frisse lucht in, adem diep in en uit en loop even rustig op en neer. Daar klaart je hoofd van op en word je rustig van. Helpt dit niet, bel dan iemand op om je emotie te uiten.
Tip 11: gebruik een draagdoek
Zuigelingen houden van geborgenheid. Gebruik een draagdoek om je baby dicht tegen je aan te dragen. Het ritme van een stevige looppas, gecombineerd met de geborgenheid van de draagdoek, kalmeert veel baby's. Het ritme van je eigen hartslag, zachtjes op de billetjes tikken, kan sommige kindjes ook rustiger maken. Zorg wel dat het niet te warm wordt voor je kindje. Houd het neusje altijd vrij, trek je baby en jezelf niet teveel kleren aan. Wil je weten hoe je een draagdoek gebruikt? Neem dan contact op met onze draagdoekconsulenten. Wil je een draagdoek aanschaffen? Kijk dan hier. Oefening baart kunst en rustige baby's!
Bron: CJG
December 2018
